جمعه سیاه (Black Friday) یا حراج جمعه در آمریکا روز بعد از روز شکرگزاری است که عملاً آخرین جمعه ماه نوامبر به‌شمار رفته و آغاز آیین خرید برای کریسمس حساب می‌شود.
سابقه‌ی جمعه سیاه یا به تعریفی بزرگ‌ترین روز حراج در دنیا، به قرن بیستم بازمی‌گردد؛ ولی اصطلاح Black Friday به قرن نوزدهم می‌رسد.
کلمه‌ی «سیاه» در اغلب فرهنگ‌ها برای شرح مصیبت و بلا استفاده می‌شود.
در فرهنگ آمریکایی نیز، این اصطلاح برای روزهایی استفاده می‌شود که مصیبت‌های عمومی رخ داده بودند.
اولین بار در سال ۱۸۶۹، اصطلاح جمعه سیاه برای روزی به‌کار رفت که بازار طلا در ایالات متحده به‌‌دلیل سوءاستفاده‌ی چند معامله‌گر، با نگرانی و ترس شدید سرمایه‌گذاران روبه‌رو شد.
در روز جمعه سیاه، بسیاری از فروشگاه‌ها در سرتاسر ایالات متحده محصولات و کالاهای خود را با تخفیف‌های بسیار زیاد می‌فروشند و زودتر از روزهای عادی فروشگاه را باز می‌کنند و حتی برخی اوقات، فروشگاه‌ها از ساعت‌های پایانی روز شکرگزاری آماده‌ی خدمت‌رسانی به مشتریان هستند.
همین فرایندها و تمایل شدید مردم به خرید در بلک فرایدی باعث شد برخی از ایالت‌های آمریکا همچون کالیفرنیا، روز پس از شکرگزاری را هم به فهرست تعطیلات رسمی خود اضافه کنند.
جمعه سیاه یا بلک فرایدی یا هر نام دیگری که برای آن انتخاب کنید، متعلق به فرهنگ ایالات متحده است و ابزارهای جهانیسازی و رشد فناوری باعث شد این فرهنگ به‌مرور به کل جهان صادر شود. امروزه، اکثر مردم در سرتاسر جهان منتظر روز حمعه سیاه می‌مانند و حتی بدون هم‌ذات‌پنداری با فرهنگ تعطیلات شکرگزاری و کریسمس، تنها به‌دنبال تخفیف بیشتر برای خریدهای خود هستند؛ روندی که باردیگر تأثیر مصرف‌گرایی را بر جهت‌گیری فرهنگ مردم نشان می‌دهد.
اولین‌بار در مقاله‌ای در سال ۱۹۵۱ در ژورنال Factpry Management and Maintenance بود که همین ژورنال مجددا اصطلاح را در نوامبر ۱۹۵۲ به‌کار برد و این‌بار هم اصطلاح جمعه سیاه ربطی به خرید و حراج نداشت.
درواقع، تعداد زیادی از کارگران در آن سال‌ها، به بهانه‌ی بیماری از رفتن به کارخانه پس از یک روز تعطیل رسمی امتناع می‌کردند.
آن‌ها با این کار، تعطیلی چهارروزه برای خود مهیا می‌کردند. در همان دوران، اصطلاح جمعه سیاه را پلیس فیلادلفیا و راچستر هم استفاده کرد.
ترافیکی که با شروع فصل خرید کریسمس در خیابان‌ها ایجاد می‌شد، حکم مصیبت را برای نیروی پلیس داشت که به استفاده از اصطلاح جمعه سیاه و شنبه سیاه منجر شد.
پس از مدتی که مدیریت ترافیک آسان‌تر شد، کارشناسان روابط‌عمومی اصطلاح‌هایی همچون Big Friday و Big Saturday را برای روزها پیشنهاد کردند که البته با استقبال چندانی مواجه نشد.
این فرهنگ از سال ۱۹۵۲ شروع شد؛ اما استفاده از نام بلک فرایدی برای روز مذکور از دهه‌های اخیر به‌شهرت رسید.
تاریخچه‌ی جمعه سیاه در فرهنگ ایالات متحده به رژه‌ی بابانوئل (Santa Claus Paade) هم مربوط می‌شود.
آمریکایی‌ها برای جشن‌گرفتن روز شکرگزاری، رژه‌هایی هم برگزار می‌کنند که بابانوئل در انتهای رژه حرکت می‌کند.
این حرکت یعنی بابانوئل به‌زودی می‌آید و آماده‌شدن آمریکایی‌ها برای مهم‌ترین تعطیلات پس از روز شکرگزاری را نشان می‌دهد.
در قرن‌های نوزدهم و بیستم، فروشگاه‌های بزرگی در آمریکا و کانادا از رژه‌های بابانوئل برای تبلیغات وبازاریابی استفاده می‌کردند و به‌نوعی پشتیبان مالی رژه هم بودند.
به‌هرحال، این روند به‌مرور ادامه پیدا کرد تا اینکه اولین روز پس از جشن شکرگزاری، به‌عنوان اولین روز فصل خرید در آمریکای‌شمالی شهرت یافت.
در واقع اتفاق اصلی حراج جمعه تخفیف بر روی تمامی کالاهاست.
تخفیفی که منجر یه ترغیب مشتریان برای رفع نیازهای خود با هزینه کمتر در آستانه سال نو و خالی شدن انبار فروشگاه‌ها با حاشیه سودی کمتر است.
کالاهایی در جمعه سیاه حراج می خورند، عموماً از محصولات بسیار جذاب بازار نظیر گوشی‌های تلفن، تلویزیون‌های بزرگ، آخرین نسل دوربین‌ها یا آخرین و گران‌قیمت‌ترین لباس‌ها هستند که با تخفیفی باورنکردنی حتی تا ۷۰ درصد زیر قیمت اصلی خود عرضه می‌شوند
در سال‌های اخیر، تجارت الکترونیک ، نقش مهمی در توسعه‌ی فرهنگ جمعه سیاه ایفا کرده‌اند..
تخفیف‌های باورنکردنی فروشگاه‌های آنلاین برای اجناسشان، به‌مرور خرید در جمعه سیاه را به فرهنگی بین‌المللی هم تبدیل کرد. این تأثیر و نفوذ فرهنگی به‌حدی شد که خرید در جمعه سیاه آمریکایی به ایران هم رسید و در سال‌های اخیر، شاهد برگزاری جمعه سیاه در فروشگاه‌های اینترنتی ایران نیز هستیم.
بلک فرایدی در ایران از سال ۱۳۹۴ رواج پیدا کرد و نام حراج جمعه بر روی آن گذاشته شد.
اکنون دیجی کالا و بامیلو، دو فروشگاه اینترنتی اصلی هستند که در چند سال اخیر به استقبال جمعه سیاه رفته‌اند. اما Blackfriday در ایران همیشه با حاشیه‌های زیادی همراه بوده و موجب انتقاد بیشتر مردم شده است.
غول چینی تجارت الکترونیک، علی‌بابا، رویدادی مشابه با جمعه سیاه را در پلتفرم خود راه‌اندازی کرد که در سال‌های اخیر، چندین بار رکورد فروش آمازون و رقبای آمریکایی را شکسته است.
«روز مجردها (Singles' Day)» یازدهم نوامبر هرسال در چین برگزار می‌شود؛ روزی که در تقویم به‌صورت ۱۱/۱۱ دیده شده است و تکرار عدد یک در آن، نشانه‌ای از مجردبودن افراد تفسیر می‌شود.
علی‌بابا با بهره‌برداری از این اصطلاح چینی، فروش ویژه‌ی پلتفرم‌های گوناگون خود را در آن پیاده‌سازی کرد که چندبار رکورد فروش آمازون و والمارت و حتی کل فروش بلک فرایدی را شکست .
استفاده از اصطلاح بلک فرایدی در فروشگاه‌های آنلاین و در میان کاربران ایرانی در سال‌های اخیر به‌حدی رسید که این سؤال را برای عموم مردم ایجاد کرد: جمعه سیاه در ایران چیست یا بلک فرایدی در ایران چه روزی است؟
بسیاری از کاربران به‌دنبال تاریخ بلک فرایدی در ایران هستند تا شاید از تخفیف‌های زیاد فروشگاه‌های آنلاین داخلی و خارجی بهره‌مند شوند.
تاریخ بلک فرایدی ۲۰۲۰ در ایران، ۷ آذر ۱۳۹۹ است.این رویداد که در جهان از آن به‌عنوان پادشاه حراجی‌ها یاد می‌شود،
امکان خرید از فروشگاه‌های بین‌المللی همچون آمازون در ایران در سال‌های اخیر با وجود فشارها و تحریم‌ها کمی آسان‌تر شده است.
به‌همین‌دلیل، کاربران در سال‌های گذشته به‌دنبال تاریخ بلک فرایدی در ایران بودند تا ازطریق همین راه‌های واسط یا دوستان و آشنایان ساکن در کشورهای دیگر، خریدهای تخفیف‌دار خود را انجام دهند.
همین روند باعث شد فروشگاه‌های آنلاین ایرانی نیز به‌مرور برنامه‌هایی برای فروش تخفیف‌دار به کاربران داخلی اجرا کنند که تجربه‌هایی همراه با شکست و موفقیت به‌همراه داشت.
فروشگاه اینترنتی بامیلو اولین‌بار رویدادی موسوم به «حراجمعه» را در ایران برگزار کرد تا هم‌زمان با بلک فرایدی آمریکا، محصولات خود را با تخفیف بیشتر به کاربران بفروشد. کمی بعد هم دیجی‌کالا با «جمعه به خرید» به این مسیر اضافه شد و رویکردی مشابه را در پیش گرفت. دیجی‌کالا البته نسخه‌ی داخلی دیگری از بلک فرایدی را هم با عنوان «یلدای شگفت‌انگیز» برگزار می‌کند.
اگرچه که جمعه سیاه برای نخستین بار از آمریکای شمالی آغاز شد ولی امروزه در تمامی جهان همه‌گیر شده و هر کشور بنا بر فرهنگ خود آن را به‌گونه‌ای متفاوت برگزار می‌کند.
ازآنجایی‌که در ترکیه روزی به نام روز شکرگزاری وجود ندارد، جمعه سیاه به معنای مرسوم در جهان نیز در این کشور کمرنگ می‌شود. حتی مخالفت‌هایی به دلایل فرهنگی و مذهبی مانع از وجود روزی به این عنوان است. اما این مسئله نه‌تنها به ضرر مشتریان خاص این روز عمل‌نکرده که حتی به نفع آن‌ها شده است. درواقع جمعه سیاه در ترکیه تبدیل به یک هفته حراجی زمستانی باورنکردنی شده است و اغلب اجناس بین 50 تا 70 درصد تخفیف عرضه می‌شود.
یکی از اتفاقات معمول در حراج جمعه سیاه خشونت مشتریان نسبت به یکدیگر برای به دست آوردن اجناسی است که تخفیف بسیار بالایی خورده باشند. برای مثال در سال ۲۰۰۶ بیش از هفت گزارش خشونت در بلک فرایدی در امریکا منتشرشده بود که در آن‌ها ۹۸ نفر در جدال برای به دست آوردن محصولات موردنیازشان زخمی شده بودند.
در سال 2008 یک نگهبان فروشگاه وال مارت باوجود قد 195 سانتی و وزن 122 کیلویی در زیر پای هجوم بیش از 2000 نفر به دلیل خفگی جان سپرد و یک زن حامله نیز صدمه جدی دید.
در سال 2009 پلیس به دلیل خشونت زیاد وارد فروشگاه وال مارت شد.
در سال 2010 هجوم مردم در ساعت 5 صبح چاره‌ای برای خروج اضطراری کارمندان فروشگاه نگذاشت.
در سال 2011 زنی در فروشگاه وال مارت برای خرید یک دستگاه wii به سمت جمعیت اسپری فلفل پاشید.
در سال 2012 در بیرون فروشگاه وال مارت به دلیل درگیری برای جای پارک دو نفر به همدیگر شلیک کردند.در سال 2013 پلیس به یک دزد فروشگاه شلیک کرد.
در سال 2016 سه نفر در شهرهای ایالت‌های تنسی، نیوجرسی و نوادا مورد شلیک قرار گرفتند که یکی از آنان فوت کرد.
در سال 2017 پنج نفر از اهالی آلاباما در طی درگیری زخمی شدند و پلیس این شهر فروشگاه برلوس را در آن روز تعطیل کرد.
آمار فروش جمعه سیاه در ایالات متحده در سال‌های اخیر نشان‌دهنده‌ی اوج‌گیری خرید در این روز بوده است.
جمعه سیاه از چند سال پیش به‌عنوان پرفروش‌ترین روز برای خرده‌فروشان آفلاین و آنلاین آمریکایی شناخته می‌شود.
به‌عنوان مثال، آمار سال ۲۰۱۷ بلک فرایدی مجموع خرید کاربران را ۵۸/۳ میلیارد دلار بیان می‌کند که به‌معنای ۳۳۵/۴۷ دلار خرید برای هر کاربر است.
آمارهایی که هرساله از خرید آمریکایی‌ها در بلک فرایدی منتشر می‌شود، آن را با عوامل جالبی مقایسه می‌کند. به‌عنوان مثال، تعداد مشتریان والمارت در بلک فرایدی از تعداد کل بازدیدکنندگان از دیزنی‌لند در یک روز بیشتر می‌شود.
فروش آنلاین نیز هرساله رکوردشکنی می‌کند و سیستم مدیریت زیرساخت فروشگاه‌های آنلاین هرسال برای پاسخ به نیاز شدید به بهینه‌سازی مجبور می‌شود. تعداد افرادی که در بلک فرایدی زخمی می‌شوند یا فوت می‌کنند، آمار جالبی دارد و برخی آمارها تعداد آن‌ها را از افرادی بیشتر گزارش می‌کنند که هرساله براثر حمله‌ی کوسه در آمریکا جان خود را از دست می‌دهند.
فروشگاه‌های کوچک‌و‌بزرگ به‌منظور آماده‌شدن برای فروش عظیم جمعه سیاه نیاز دارند کارمندانشان یک روز قبل یعنی در روز شکرگزاری در محل فروشگاه حضور داشته باشند.
شاید در نگاه اول تصور کنیم فروش کالاهای سرگرمی در جمعه سیاه بیش از تمامی دسته‌های دیگر باشد.
اگرچه سهم عمده‌ای از کاربران در این روز به‌دنبال تخفیف بیشتر برای خرید تجهیزات الکترونیک و سرگرمی مانند تلویزیون و کنسول بازی هستند، فروش کالاهای ارزان‌قیمت و ملزومات منزل، هرساله در این روز رکوردشکنی می‌کند. حتی المارت در یکی از آمارهای خود پیژامه و انواع لباس راحتی را پرفروش‌ترین دسته‌ی کالایی در جمعه سیاه بیان کرده بود.
اگر شما تجربه خوب و بد از خرید در جمعه سیاه در ایران را دارید، می توانید تجربیاتتان را با ما به اشتراک بگذارید.
نرم افزار اندروید کافه یاب را از گوگل پلی و نرم افزار آی او اس را از اپ استور دریافت نمایید.
کافه یاب 
همه نظرها (۰)