در سال ۲۰۰۵ میلادی (۱۳۸۴ شمسی)، ۱۵ دسامبر در دنیا به عنوان روز جهانی چای نامگذاری شد که برای اولین بار در دهلی نو پدیدار شد. سال بعد در کشور سریلانکا و سپس با برگزاری مراسمی در کشورهای چایخیزی چون بنگلادش، اندونزی، نپال، کنیا و.. سابقه جهانی پیدا کرد. هر ساله تمامی کشورهای چایخیز دنیا به منظور ترویج و توسعه پرورش این گیاه ارزشمند، افزایش تولید و صادرات آن جهت بهبود وضعیت اقتصادی کشور و حفظ استقلال در برابر کشورهای استعمارگر، و همچنین تجلیل از شاغلین، دستاندرکاران و پژوهشگران دخیل در زنجیره پرورش، تولید و فرآوری آن به عنوان یک محصول راهبردی و نوشیدنی اشتغالزا مبادرت به برگزاری جشن و بزرگداشت روز جهانی چای میکنند.
اما داستان به همین جا خاتمه پیدا نمی کتد.چون بعد از جایگاه چای در مصرف روزانه در بسیاری از کشور ها با فرهنگ خودشان جایی در تقویم مناسبات برای خود باز کردند مثل روز جهانی 21 آوریل روز چای انگلیسی مقبول شد ، که در انگلستان این روز با آداب خاص جشن گرفته می شود ،انگلیسی ها به قدری علاقه به نوشیدن چای دارند که بخشی جدا نشدنی از فرهنگ آن هاست، و در همه جای دنیا هم فرهنگ آن ها را همین طور تصور می کنند.
بوته چای برای نخستین بار درچین و در حدود پنج هزار سال پیش شناخته شد که به تدریج خواص درمانی آن کشف شد. علاوه بر آن از چای برای مصارف رنگآمیزی نیز استفاده میشدهاست.
هلندی ها در سده هفدهم چای را از چین به اروپا بردند و در مغازههای عطاری عرضه کردند .
نیکولاس تولپ پزشک هلندی در کتاب خود تحت عنوان مشاهدات پزشکی در سال ۱۶۴۱ اعلام کرد: با نوشیدن چای از همه بیماریها در امان هستید و عمرتان طولانی میشود. در قرن ۱۸ زمانی که ملکه انگلیسی چای را به جای آبجو انگلیسی به عنوان نوشیدنی صبحانه خود انتخاب کرد، مُد بر مباحث پزشکی غلبه کرد.
اما در اصل این پرتغالیها بودند که پای چای را به کشور انگلستان باز کردند؛ آن هم یک زن پرتغالی. حالا شما را به ماجرای جذاب تاریخ می بریم .
در سال 1662 زمانی که دختر ژان چهارم، پادشاه پرتغال با چارلز دوم انگلستان ازدواج کرد. کاترین براگانزا با مهریهای که شامل پول، جواهرات، از همه جالبتر “ادویهجات”، چندین بندر و… میشد، با چارلز دوم ازدواج کرد و ملکهی انگلیس، اسکاتلند و ایرلند شد.
البته صحت این روایت هنور مشخص نشده و گروهی دیگر اعتقاد دارند که کلمهی tea ریشهی چینی دارد.
در روایتها آمده که او در اسباب و وسایلی که همراه خود آورده بود، برگ چای هم داشت. حتی عدهای میگویند روی جعبهای که کاترین برگهای چای را در آن نگهداری میکرد عبارت Trandporte de Ervas Aromaticas نوشته شده بود. معنی این عبارت انتقال گیاهان معطر میباشد و مخفف آن کلمهی T.E.A یا همان tea در انگلیسی است که چای معنی میشود.
در آن دوران، چای را به عنوان دارو و برای تقویت بدن مصرف میکردند. چون معتقد بودند که از بسته شدن مجراهای طهال جلوگیری میکند.
به همین دلیل کم کم این نوشیدنی بین مردم هم رواج پیدا کرد و طعم چای انگلیسی بر دل عموم مردم نشست. البته این که مردم از ملکه و کارهای وی تقلید میکردند هم تأثیر زیادی بر رواج چای انگلیسی بین مردم داشت.
در آن دوره و زمانه چای بسیار گران بود. چون هنوز چای هندی شناخته نشده بود ،در واقع چای انگلیسی به نمادی از زنان اشرافزاده انگلستان تبدیل شده بود که ملکه کاترین در صدر جدول این زنان اشرافی قرار داشت.
ابتدا خبری از قاشق چایخوری، سرویسهای چای ظریف با طرحهای رنگارنگ و قوریهای مختلف نبود! در واقع دو کشور پرتغال و چین در این آدابورسوم نقش داشتند. پرتغال که همان کشور ملکه کاترین بود، یکی از مسیرهای عبور ظروف چینی برای رسیدن به اروپا بود. این ظروف همگی گران بودند و اصلاً همین مسئله هم دلیلی بود برای محبوبیت چای انگلیسی و مراسم نوشیدن همان گونه که توضیح دادیم بخشی از جهیزیهی کاترین هم همین ظروف چینی با ارزش بود. کاسههای کوچک مخصوص نوشیدن چای، نعلبکی، ظرفهایی برای شکر و قوری لوازمی هستند که در ست ظروف چینی وجود دارند. بعدها فنجانهای چای، جای کاسهها را پر کردند.
در اصل انگلیسیها چیزی از آدابورسوم نوشیدن چای نمیدانستند ،گفته میشود اولین بار در سال 1800 نوشیدن چای به عنوان عصرانه همراه با خانواده، توسط آنا(هفتمین بانوی دوک بدفور) انجام شد،در فاصله بین شام و ناهار و در بعد از ظهر می شود همراه خانواده چای نوشید. این رسم به زودی در میان جامعه کارگر به دلیل اینکه بعد از ناهار چیز زیادی نمی خوردند، مرسوم شد و به مرور در کل بریتانیا این به عنوان یک فرهنگ مرسوم به کار رفت.به مرور این رسم بین گروه کارگران و کم کم در تمام بریتانیا رواج پیدا کرد.
همانطور که گفتیم ظروف چینی بسیار گران بودند و برای رسیدن به این کشور باید مسیرهای طولانی و پر پیچ و خمی را طی میکردند. پس کم کم صنعتگران و سفالگران انگلیسی به فکر ساختن ظروف مخصوص سرو چای انگلیسی افتادند. رفته رفته مدلهای مختلف وارد بازار شدند و مردم از آنها استقبال کردند.
شرکتهایی مثل وود، اسپاد و رویال دالتون از جمله تولیدکنندگان این سرویسهای چای بودند که از این تولیدات خود سود زیادی هم بردند. فنجانهای دستهدار چای انگلیسی هم اولین بار در این کشور توسط همین شرکتها ساخته شد.
کافه ها نقش مهمی در رواج دادن سرو چای ایفا کردند ،حتی کافه های لندن که یکی از بازرگان های معروف چای، توماس گاروی بود که یک کافه در کوچه اکسچنج (Exchange Alley) در لندن داشت. او از سال 1657 چای دم کرده و چای خشک را به مشتریان عرضه می کرد.
سه سال بعد او یک تبلیغ در مورد فروش چای در میان مردم عرضه کرد. متن این تبلیغ این گونه بود: بدن خود را پر انرژی کنید و از پیری در امان بمانید. بنابراین چای در میان کافه ها بسیار محبوب گشت و بسیاری از فروشگاه ها آن را برای خرید مردم فراهم کردند.
همه نظرها (۰)