براساس گفته مورخين 234سال قبل، آغامحمد خان قاجار، روز يكشنبه ۱۱ جمادی الثانی ۱۱۶۴ خورشیدی همزمان با عيد نوروز در كاخ گلستان تاج سلطنت ايران را بر سر گذاشت و تهران را به عنوان پايتخت كشور معرفی كرد.
شواهد تاریخی نشان میدهد در 14 مهرماه سال 1286 هجری شمسی در اولین دوره مجلس شورای ملی که بعد از مشروطیت تشکیل شده بود، از شهر تهران به عنوان دارالخلافه نام برده میشود و برای اولین بار شهر تهران به صورت قانونی به عنوان پایتخت معرفی میشود.
اعضای شورای اسلامی شهر تهران در دویست و هفتاد و سومین جلسه رسمی چهارمین دوره شورای اسلامی شهر تهران در سال 1395 یک فوریت طرح پیشنهادی به شورای فرهنگ عمومی کشور برای تعیین روز تهران در تقویم عمومی کشور را تصویب کردند .
بنابراین هرسال ١٤ مهر به نام روز «تهران» نام گذاری شد که هفته تهران از 12 تا 18 مهرماه به رسمیت شناخته شد و در تیرماه ۱۳۹۵ این طرح به تصویب شورای فرهنگ عمومی کشور رسید.
هفته تهران با هدف بازشناسی هویت پایتخت بهترتیب ۱۲ مهر «روز تهرانگردی»، ۱۳ مهر «روز آیینهای مذهبی از ری تا شمیران»، ۱۴ مهرماه «روز تهران»، ۱۵ مهرماه «روز طبیعت و تاریخ تهران»، ۱۶ مهرماه «روز پیاده راهها و گذرگاههای تهران»، ۱۷ مهرماه «روز هنر و معماری و شهرسازی» و ۱۸ مهرماه «روز تهران بزرگ، ایران بزرگ» نامگذاری شدهاند.
طبق شواهد تاریخی قدمت تهران به ۷۰۰۰ سال قبل میرسد. در این رابطه، کشف اسکلت زنی ۳۰ ساله در منطقه مولوی و نیز وجود تپههای باستانی در تهران مانند تپه باستانی قیطریه گواه این مدعی است. همچنین، در هنگام یورش مغولان بسیاری از مردم ری به تهران، که در آن دوره از آبادیهای سرسبز و پرجمعیت شمال ری بوده، مهاجرت میکنند.
در دور صفوی طهران همچنان بهعنوان یکی از آبادیهای ری محسوب میشد تا اینکه در این دوره بهدلیل ارادت ویژه شاه طهماسب به امامزاده حمزه (ع)، جد اعلای صفویان، مورد توجه وی قرار میگیرد. در این راستا، دستور میدهد در طهران که نسبت به ری خوش آب و هواتر بوده، برایش اقامتگاه و برج و بارویی درخور شاهنشین صفوی، گرداگرد طهران ساخته شود.
در اصل این دوره را آغاز تبدیل طهران از آبادی به شهر نامید؛ تا اینکه طبق شواهد تاریخی ٢٣٠ سال قبل، آقا محمد خان قاجار، روز يكشنبه ۱۱ جمادیالثانی ۱۱۶۴ خورشیدی، همزمان با عيد نوروز در كاخ گلستان تاج سلطنت ايران را بر سر گذاشت و تهران را مرکز پادشاهی خود قرار داد. اگرچه آن روزها، وی حتی تصورش را هم نمیكرد كه اين تصميم، روزی كلانشهری با این عظمت را به وجود آورد.
نخست آنکه این شهر مشرف به سراسر فلات ایران بود. یعنی از این نقطه کانونی میتوانست تا کرانههای شمالی خلیج فارس و دریای مکران را زیر نظر داشته باشد. البته سواحل دریای خزر نیز پشت سر او بود.
آقا محمدخان در عین حال برآمده از ایل قاجار بود، که در دو سوی رودخانه گرگان به سر می بردند. جایگاه ایل در پشت سر او موجب اطمینان و دلگرمیاش میشد و در روزهای دشوار میتوانست به میان ایل خود بگریزد.
تا اینکه در مردادماه ۱۲۸۵ فرمان برپایی مشروطیت به امضای مظفرالدین شاه قاجار میرسد و اولین جلسه مجلس شورای ملی در ۱۴ مهر همان سال در کاخ گلستان و در حضور شاه قاجار تشکیل میشود. بهدنبال تشکیل نخستین دوره مجلس شورای ملی، قانون اساسی ایران نیز تصویب و طهران رسماً و بهطور قانونی به پایتختی ایران انتخاب میشود.
درباره ریشه نام تهران نظرهای متفاوتی وجود دارد. به اعتقاد برخی تهران یعنی دامنه گرم در مقابل شمران که دامنه سرد است.
مهرالزمان نوبان صاحب نظر در ریشه نام شهرها و روستاها میگوید:
برخی گفته اند در گذشته دور تیرهای از خاندان طاهری خراسان در اینجا زندگی میکردند. از این رو به این شهر «طاهِران» گفتند. طرفداران این نظریه میگویند «طاهران» بعدها به «طِهران» تبدیل شد.
حسین کریمان در کتاب قصران می نویسد:
تهران در اصل گِهران بوده بهمعنی جای گرم (گِه: گرم + ران: جا) در برابرِ شِمیران که جای سرد است. شِم و سِم بهمعنی سرد است و شمیران و سِمیرُم بهمعنی جای سرد است. تبدیل «گ» در «گِهران» به «ت» در گویش مردم قصران و آبادیهای پیرامون طبیعی است. همان گونه که «گِل» را «تیل» یا «تِوِل» تلفّظ میکنند.
همزمان با جنبش مشروطه که تغییرات بسیاری در ادبیات و نگارش زبان فارسی به وجود آمد، کمکم املای تهران رواج یافت و پس از تأسیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در دوره پهلوی اول، طهران به تهران تغییر کرد.
کافه گردی یکی از معروفترین و محبوبترین سرگرمیهاست که امروزه در بیشتر شهرهای بزرگ رواج پیدا کرده است.
تهران هم مانند بسیای از شهرهای دیگرِ دنیا پر است از کافههایی که میتوان ساعتها در پناه آنها نشست و از عطر قهوه مست شد.
کشف و گذراندن چند ساعتی در کافه های تهران بخش مهمی از گردشِ شهری پایتختنشینان را تشکیل میدهند.
همه نظرها (۰)